SỰ CẦN THIẾT PHẢI XÂY DỰNG NGHỊ ĐỊNH
Thị trường bất động sản Việt Nam trong giai đoạn vừa qua đã có bước phát triển tích cực, góp phần đáng kể với sự tăng trưởng chung của nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề cần tập trung giải quyết, như: giá nhà ở còn cao so với mặt bằng thu nhập của người dân, thị trường bất động sản tại một số địa phương phát triển còn mang tính tự phát, thiếu kế hoạch cụ thể, tính minh bạch của thị trường bất động sản từ hoạt động đầu tư, tạo lập bất động sản đến hoạt động giao dịch bất động sản còn nhiều hạn chế,… Một trong nhưng nguyên nhân quan trọng của những vấn đề trên là hiện nay tại Việt Nam đang thiếu hệ thống cơ sở dữ liệu các thông tin chính xác, kịp thời về thị trường bất động sản. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý nhà nước, hoạch định cơ chế chính sách chỉ đạo, điều hành nhằm ổn định và phát triển thị trường, cũng như gây ra những khó khăn đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh bất động sản khi cần thông tin để lựa chọn đưa ra quyết định của mình.
Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014 đã được Quốc hội thông qua ngày 25 tháng 11 năm 2014 là cơ sở pháp lý quan trọng để thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản. Tại Điều 165 Luật Nhà ở quy định Chính phủ quy định chi tiết việc xây dựng, cấu trúc cơ sở dữ liệu, các thông tin, chỉ tiêu thống kê và quản lý, vận hành, khai thác hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin về nhà ở. Tại Điều 76 Luật Kinh doanh bất động sản cũng có quy định xây dựng hệ thống thông tin về thị trường bất động sản là một nội dung quản lý nhà nước về kinh doanh bất động sản.
Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trên, việc xây dựng và ban hành Nghị định về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản là cần thiết trong thời gian hiện nay, làm cơ sở triển khai thiết lập được hệ thống thông tin về thị trường bất động sản thống nhất từ Trung ương đến địa phương.
QUAN ĐIỂM, NGUYÊN TẮC XÂY DỰNG DỰ THẢO NGHỊ ĐỊNH
Việc xây dựng Nghị định về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản được thực hiện theo các quan điểm, nguyên tắc sau đây:
1. Cụ thể hóa các quy định về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản đã được quy định tại Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014.
2. Bảo đảm tính phù hợp, thống nhất với Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành thuộc hệ thống pháp luật Việt Nam; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa quy định của dự thảo Nghị định với nội dung quy định về xây dựng, khai thác, sử dụng và quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia và các quy định pháp luật khác có liên quan.
3. Bảo đảm tính kế thừa các quy định đã đi vào ổn định và phù hợp thực tế của các văn bản đã ban hành, đồng thời giải quyết những vướng mắc trong quy trình thực hiện của các Bộ, ngành liên quan đến lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản.
4. Tạo thuận lợi cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản tiếp cận thông tin phục vụ việc quản lý, hoạch định chính sách, hoạt động đầu tư, kinh doanh bất động sản, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội và các mục đích chính đáng khác.
MỘT SỐ NỘI DUNG CHÍNH CỦA DỰ THẢO NGHỊ ĐỊNH
Theo chương trình xây dựng văn bản quy pháp pháp luật của Chính phủ, Bộ Xây dựng là đơn vị được giao chủ trì dự thảo Nghị định về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản. Thời gian trình Chính phủ ban hành là tháng 05 năm 2015. Hiện nay, dự thảo Nghị định đã hoàn thành và đang được gửi lấy ý kiến góp ý các Bộ, ngành, các cơ quan, tổ chức, cá nhân và đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng để lấy ý kiến rộng rãi của các tổ chức, cá nhân để tiếp tục hoàn thiện. Dự thảo Nghị định bao gồm 6 chương với 25 Điều quy định việc xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, gồm: những quy định chung, nội dung cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản, xây dựng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, quản lý, sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản và điều khoản thi hành. Nội dung cơ bản như sau:
1/ Dự thảo Nghị định quy định hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản được xây dựng thống nhất trên toàn quốc để sử dụng chung cho các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm cung cấp thông tin cơ bản về nhà ở và thị trường bất động sản phục vụ công tác quản lý nhà nước, phục vụ việc công bố các chỉ tiêu về nhà ở và thị trường bất động sản, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và yêu cầu chính đáng của các tổ chức, cá nhân, gồm: cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản; hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản; hệ thống phần mềm phục vụ quản lý, vận hành, khai thác.
Trong dự thảo Nghị định quy định chi tiết các nội dung của cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản. Cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản là tập hợp các thông tin, dữ liệu cơ bản về nhà ở và thị trường bất động sản đã được thu thập, kiểm tra, đánh giá, xử lý, tích hợp và được lưu trữ một cách có hệ thống, có tổ chức dưới dạng tệp dữ liệu lưu trữ trên các hệ thống tin học, các thiết bị lưu trữ, vật mang tin nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước, các hoạt động kinh tế, xã hội và các mục đích chính đáng khác.
Cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản được kết nối trực tuyến giữa các cơ sở dữ liệu của các lĩnh vực thuộc ngành, địa phương, giữa Trung ương với cấp tỉnh.
2/ Dự thảo Nghị định quy định việc xây dựng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản gồm các công tác: thu thập, cập nhật, xử lý thông tin, lưu trữ, bảo quản. Quy định chi tiết chế độ báo cáo thông tin, dữ liệu của các cơ quan, tổ chức, cá nhân về nội dung, thời hạn, tần suất cung cấp, báo cáo các thông tin, dữ liệu.
3/ Quy định trách nhiệm của Bộ Xây dựng, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, các tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.
Bộ Xây dựng có trách nhiệm bố trí cán bộ chuyên trách, hoàn thiện tổ chức, bộ máy để thực hiện quản lý hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản quốc gia.
UBND cấp tỉnh giao Sở Xây dựng lập phương án tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ chuyên trách phù hợp với tình hình thực tế của địa phương cho việc quản lý, vận hành hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản địa phương làm cơ sở phê duyệt để tổ chức thực hiện.
Cơ quan quản lý hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản được phép giao cho tổ chức có đủ điều kiện năng lực đảm nhận thực hiện một số nội dung trong việc xây dựng, quản lý hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản. Các tổ chức thực hiện phải chịu trách nhiệm trước cơ quan quản lý hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản và trước pháp luật về nội dung công việc được giao theo quy định.
4/ Theo dự thảo, có thể khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản qua các hình thức như: Trên mạng internet; qua trang thông tin điện tử do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản quy định; qua mạng chuyên dùng; thông qua phiếu yêu cầu hoặc văn bản yêu cầu; bằng hợp đồng giữa cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản và bên khai thác, sử dụng dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản theo quy định của pháp luật.
Đối tượng, phạm vi khai thác và sử dụng bao gồm: các cơ quan tham gia xây dựng và duy trì cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản được quyền khai thác dữ liệu thuộc phạm vi quản lý của cơ quan mình; các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội được quyền yêu cầu cung cấp thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản có liên quan để phục vụ công tác quản lý nhà nước hoặc nhu cầu chính đáng của mình; các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác được quyền yêu cầu cung cấp thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản nhằm phục vụ những mục đích chính đáng của mình và phải nộp phí. Phí thu được từ việc cung cấp thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản được dùng để phục vụ việc hoàn vốn đầu tư xây dựng và phục vụ việc quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.
5/ Theo dự thảo, việc xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản được thực hiện theo hình thức: Nhà nước trực tiếp đầu tư và đầu tư theo hình thức đối tác công – tư. Nhà nước khuyến khích các tổ chức, cá nhân đầu tư cho việc xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác Hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản. Đồng thời, phát triển hợp tác với các nước, các tổ chức nước ngoài, các tổ chức quốc tế trong việc điều tra, khảo sát, cung cấp các thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản; phối hợp nghiên cứu các công nghệ quản lý thông tin, xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin, hệ thống phần mềm phục vụ quản lý, vận hành, khai thác thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản.
Một trong những giải pháp giúp thị trường bất động sản phát triển bền vững chính là công khai, minh bạch. Bên cạnh những nhiệm vụ trọng tâm thời gian qua, việc Chính phủ xem xét, ban hành Nghị định về xây dựng, quản lý và sử dụng hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản sẽ tạo hành lang pháp lý để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản đầy đủ, đủ độ tin cậy, kịp thời giúp cho việc hoạch định chính sách, điều chỉnh thị trường bất động sản phát triển một cách khoa học và bền vững.
Tác giả bài viết: ThS. ĐINH HỮU MINH & ThS. LÊ HỒNG VÂN
VIỆN KINH TẾ NHÀ Ở VÀ THỊ TRƯỜNG BĐS, VIỆN KINH TẾ XÂY DỰNG
