1. SỰ CẦN THIẾT
Trong thời gian qua, Bộ Xây dựng đã tham mưu với Chính phủ ban hành cơ chế quản lý giá của một số dịch vụ công ích tại một số Nghị định có tính chất chuyên ngành (giá dịch vụ thoát nước, giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt, giá dịch vụ nghĩa trang và dịch vụ hỏa táng tại các Nghị định 80/2014/NĐ-CP về thoát nước và xử lý nước thải; 59/2007/NĐ-CP về quản lý chất thải rắn, 38/2015/NĐ-CP về quản lý chất thải và phế liệu; 23/2016/NĐ-CP về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng; 64/2010/NĐ-CP ngày 11/6/2010 của Chính phủ về quản lý cây xanh đô thị). Mặt khác, Bộ Xây dựng đã ban hành cụ thể cơ chế xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích đô thị (Thông tư số 06/2008/TT-BXD); Công bố các căn cứ để xác định đơn giá thực hiện dịch vụ (hệ thống định mức dự toán duy trì dịch vụ công ích đô thị); hướng dẫn chi tiết phương pháp xác định giá dịch vụ (Thông tư số 02/2015/TT-BXD của Bộ Xây dựng hướng dẫn phương pháp định giá dịch vụ thoát nước, Thông tư số 07/2017/TT-BXD của Bộ Xây dựng hướng dẫn phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt). Ngoài ra, trên cơ sở tham mưu của các Bộ, ngành khác, Chính phủ cũng ban hành nghị định số 130/2013/NĐ-CP ngày 16/10/2013 về sản xuất và cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích. Mặt khác, các Bộ, ngành cũng ban hành các quy định hướng dẫn theo chức năng, nhiệm vụ được giao như: Bộ Lao động Thương binh và Xã hội ban hành chính sách tiền lương đối với loại hình dịch vụ này (Thông tư số 26/2015/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động thương binh và xã hội hướng dẫn xác định chi phí tiền lương trong giá sản phẩm, dịch vụ công ích sử dụng vốn ngân sách nhà nước); Bộ Xây dựng ban hành hướng dẫn xác định chi phí bảo trì công trình xây dựng (Thông tư số 30/2017/TT-BXD ngày 16/3/2017). Các địa phương cũng đã ban hành các quy định cụ thể cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trên cơ sở các quy định, hướng dẫn của nhà nước. Qua tổng kết từ thực tế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong thời gian qua cho thấy một số bất cập chủ yếu sau:
– Cơ chế xác định phương án giá dịch vụ, thẩm quyền phê duyệt giá dịch vụ của một số giá dịch vụ công ích đô thị còn chưa thực sự nhất quán do được quy định tại các Nghị định riêng.
– Quy định cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích đô thị chưa được các địa phương thực hiện một cách đầy đủ, đúng quy định do tính pháp lý của văn bản chỉ là Thông tư của cấp Bộ.
– Quy định cách xác định các yếu tố đầu vào (định mức, tiền lương, cấp bậc thợ, chi phí chung, lợi nhuận v.v.) của giá các dịch vụ công ích đô thị chưa thống nhất, chưa phù hợp với bản chất loại hình công việc nên dẫn đến có sự khác biệt giữa các địa phương có cùng điều kiện thực hiện của cùng một loại dịch vụ.
– Do thiếu quy định khung pháp lý của loại hợp đồng cung ứng dịch vụ duy trì các dịch vụ công ích đô thị nên đã gây khó khăn trong quá trình nghiệm thu, thanh toán hợp đồng.
Từ thực trạng trên cho thấy để nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn kinh phí (trong đó chủ yếu là kinh phí từ ngân sách) chi cho các dịch vụ duy trì dịch vụ công ích đô thị thì cần thiết phải hoàn thiện cơ chế xác định và quản lý chi phí này với giải pháp thống nhất tại một văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ. Vì vậy, việc triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu hoàn thiện cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì các dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị” là cần thiết.
2. MỤC TIÊU, PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Mục tiêu của đề tài
Đề tài có mục tiêu làm rõ tính đặc thù riêng của việc duy trì các dịch vụ công ích đô thị (gồm thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; Thoát nước và xử lý nước thải sinh hoạt; chiếu sáng đô thị; công viên, cây xanh; nghĩa trang và hỏa táng); đánh giá khách quan thực trạng xác định, quản lý chi phí duy trì dịch vụ để phát hiện những bất cập, tồn tại; từ đó đề ra giải pháp hoàn thiện cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ; góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ
2.2. Phạm vi nghiên cứu
– Về lĩnh vực nghiên cứu, nội dung nghiên cứu: đề tài tập trung nghiên cứu về xác định và quản lý chi phí duy trì một số dịch vụ công ích đô thị như thoát nước và xử lý nước thải sinSh hoạt đô thị, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, cây xanh đô thị, chiếu sáng đô thị, dịch vụ nghĩa trang và hỏa táng cùng một số nội dung khác có liên quan.
– Về thời gian: đề tài thực hiện nghiên cứu các nội dung liên quan trong khoảng thời gian 10 năm trở lại đây.
2.3. Đối tượng nghiên cứu
Các quy định pháp luật, thực trạng xác định và quản lý chi phí duy trì một số dịch vụ công ích đô thị tại Việt Nam. Kinh nghiệm quốc tế liên quan đến dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị.
2.4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp kết hợp lấy ý kiến chuyên gia, tổ chức có liên quan.
3. ĐỊA CHỈ ÁP DỤNG
Kết quả của đề tài là cơ sở để Bộ Xây dựng xem xét, quyết định đề xuất với Chính phủ về việc xây dựng, ban hành nghị định về xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
4. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
A. PHẦN THUYẾT MINH
Chương 1. Tổng quan về dịch vụ công ích đô thị và cơ chế xác định, quản lý chi phí duy trì các dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
1.1. Dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
1.2. Cơ chế xác định và quản lý chi phí dịch vụ công íchtrong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
1.3. Hợp đồng cung cấp dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
1.4. Kinh nghiệm quốc tế về dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
Chương 2. Thực trạng cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
2.1. Thực trạng quy định pháp luật về cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
2.2. Thực trạng quy định pháp luật về hợp đồng duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
2.3. Thực trạng xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị tại một số địa phương
2.4. Thực trạng hợp đồng duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị tại một số địa phương
2.5. Những vấn đề rút ra từ kết quả đánh giá thực trạng cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công íchtrong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
Chương 3. Đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
3.1. Khắc phục sự chưa thống nhất đối với cơ chế xác định, quản lý giá của một số dịch vụ công ích đô thị đã được quy định tại một số Nghị định có tính chất chuyên ngành.
3.2. Hoàn thiện các quy định có liên quan đến việc xác định các yếu tố đầu vào của chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
3.3. Hoàn thiện các quy định có liên quan đến cơ cấu các yếu tố chi phí cấu thành giá thành dự toán duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
3.4. Hoàn thiện phương pháp xác định chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
3.5. Hoàn thiện cơ chế quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
3.6. Hoàn thiện quy định pháp luật hợp đồng cung cấp dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
B. PHẦN PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Mẫu phiếu điều tra thực trạng xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
Phụ lục 2: Các báo cáo thống kê, xử lý số liệu thực trạng xác định và quản lý chi phí duy trì dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
Phụ lục 3: Dự thảo Hồ sơ đề xuất xây dựng nghị định về xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
5. SẢN PHẨM CỦA ĐỀ TÀI
– Báo cáo kết quả nghiên cứu đề tài;
– Dự thảo Hồ sơ đề xuất xây dựng nghị định về xác định và quản lý chi phí dịch vụ công ích trong lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật đô thị
